Otomí, Tenango de Doria

                   infografia indigena otomi tenango de doria
CUMPLIMIENTO DE SENTENCIA
ST-JRC-15/2019 Y ACUMULADOS
 

Ntsemi hyä nge te´ä bi mhä
TEEH- RAP- NAH-016 ne yä nyowi.
 
Nu´ä rate ma rato nge noviembre nge yo ma hü´ähï ne re ma kuto, nu´ä Tribunal Electoral nge Estado nge Hidalgo bi ma te´ä bi kohi bu ha ntoti TEEH-RAP-NAH-016/2019 ne yä nyowi, nubu ha bi pa ma hoki yä mbeti ne tsurapi bi räni nge yä Partido: Nueva Alianza Hidalgo, Revolución Democrática, Verde Ecologista nge Mbonda ne yä jä´i Cesar Cruz Benítez, Erik Téllez Hernández ne Arturo Copca Becerra, nubu ha bi hma un´ä te´ä bi kohi nu´ä te´ä bi hnoni:

1. Ko na tsurapi pa dä mfazi yä nye´i yä jä´i Politico Electoral nge jä´i bupu ha TEEH- JDC-143/2019, nubu ha Tribunal Electoral nge Ha´i Hidalgo bi ma nge xtä kohi tengu mi ja pa xti hñanhi.

2. Ko na te´ä dä mhä nubu ha nthüxma hyä TEEH-RAP-PVEM-018/2019, nthuzi yä tsohyä nge Partido Verde Ecologista nge Mbonda, nge nubu ha Instituto Estatal Electoral nge Hidalgo himbi ma hage jarho xti nja pa na nho pa gato ne hage jarho xti nja nge da ma te´ä ma juani ä te´ä ma na jä´i ma nge hyoya o jä´i täpo, di tsoni mfädi nge ma juani.

Hana njabu, bi sifi ä Consejo General nge Instituto Electoral nge Hidalgo, pa nge, ko na mfazi Instituto Nacional nge yä hnini hyoya tengu ketä Comisión Estatal pa yä nzete yä hnini hyoya, dä yore ne dä ñudi na ntoti nge yä tsurapi hyoya o täpo dä za dä ma hapu mengu ko na na ntoti o na ntuzï di uni na tsurapi ma mfädi pa nge di zedi o di uni nge ma juani mengu bu ha ma.
 
ST-JRC-15/2019 ne yä nyowi.

Nuna himi nu ma nho bi nhogi nge te´ä ma yä jä´i Cesar Cruz Benítez, Ángel Pérez Hernández, Esperanza Ponce Pérez ne Partido nge Revolución Democrática ni ñani ma hongä hana njabu, bi nja nu´ä Ngu nge Xekä ha´i Toluca nge Tribunal nge Poder Judicial nge Federación bi nja ntoti ST-JRC-15/2019ne yä nyowi, ko na pa nge hñu enero bi ma te´ä bi kohi nuna te´ä ma mhä:

1. Ko na te´ä ma ä nge bi rhogi bi mhä nubu ha ntoti TEEH-JDC-143/2019, nu´ä ngu XekäToluca ko na tsurapi ntoti ko na bede ST-JDC-176/2019, i ani Cesar Cruz Benítez, himbi roki nge hinxti nja bu ha Tribunal Electoral nge Estado nge Hidalgo, ko na nge himbi rhogi ä tsurapi nge jä´i hnini, hana njabu gato yä tsurapi bi xifi ä Istituto Estatal Electoral nge Estado nge Hidalgo nge nu´ä pa xti sige nge befi nge xti kuadi ä hyä nge electoral di ja nubu ha ha´i. Dä mbudi yä befi yä nyowi na mbudi hyä dä ntoni hante te´ä ma hyä ko yä hyä nge hage di rahni na jä´i pa na tsurapi hyoya, hage nja na jä´i hyoya o na jä´i täpo pa di nyensi, nu´ä te´ä ma mhä nge jä´i täpo o hyoya ne te´ä jä nuse nu´ä pe kona te´ä ma na tsurapi hyoya o täpo, tengu mi ra yä hyä mbe ratinguwi nge di un ketä ra tingu te´ä ma na tsurapi hyoya o täpo bu ha rä ha´i, kohi tengu te´ä bi kohi pa dä za dä pa ma hyoni, xinho tengu jarho te´ä dä mbefi, ne pa nu´ä, nu´ä te´ä dä ma nu´u yä kohi nge do hyoni nu´ä nhu´ahni electoral local.
 
Ketä njabu bi xifi Ä Instituto Estatal Electoral nge Hidalgo nge xtä xüdi ä kohi IEEH/CG/2019, xtä ñhuzi ma na kohi nge nubu ha yä suku´ä nge yä ntëzi yä jä´i sehe nge dä si pa bu ha yä hnini hyoya di bu´i di bero nge yä jä´i hyoya nge di nyowi gato te´ä ja na jä´i täpo nge tengu ma nu´ä tsurapi.
 
Nu´ä hyä kona ntoti TEEH-RAP-PVEM-018/2019, nu´ä Ngu nge Xekä ha´i Toluca, himbi ñani hyä un´ä hyä mi ja nge xi kohi nge Tribunal Electoral ko´ä te´ä i ja nubu ha na ntoti nge tsurapi hyoya pa tengu te´ä jarho di ja na jä´i hyoya, xi ruri bu ha yä xeki ko yä nyowi yä xeki ma y´oni, nu´ä rä mbudi nge nu´u, ko na nyowi nge xti pa ma hoki ko na hyä nge xi ngu yä mbu´i ja; ntoti ja bu, nge bi pa hnu bu ha yä ntoni ST-JRC-15/2019 NE ST-JDC-177/2019, nge Partido nge Revolución Democrática tengu yä jä´i Ángel Pérez Hernández ne Esperanza Ponce Ponce, ya bi ma mhä.
 
Gato yä hyä, bi nja nge Tribunal Electoral Local bi xifi ä Instituto Estatal Electoral pa xti hoki na ntoti nge yä tsurapi hyoya pa xti pa ma hoki yä hyä nu´u ma juäni nge njabu yä jä ja na jä´i nge jarho di nja pa dä rëkë´i, pe ketä dä za di nja mi ra yä hyä, tengu ä ma nu´ä  hyä nge xin gu yä mbu´i ja.
 
Ko na te´ä ya bi mhä, nubu ha ntoti ST-JDC-177/2019, nu´ä te´o di yoni bi ma nge nu´ä hyä nge te´ä ngu na jä´i hyoya tengu jarho ja nge di nja nge na hyä´ä nge hingä mengu bu ha yä jä´i hyoya ne nge nge jarho di jabu ha yä partido político nge ja nge di ja na jä´i nge di nyenzi na jä´i hyoya.
 
Pe nubu ma na nguati, nubu ha ntoti ST-JDC-178/1019, nu´ä te´o bi yore Esperanza Ponce Ponce bi ma nge nu´ä Tribunal Electoral Local himbi ma nge na nturähyä nge yä tsurapi bu ha yä hnini nge hai nu´ä ne dä ma nge nu´ä te´ä ma na jä´i bi ma dä rore ma hongä.
 
Hana njabu nu´ä Ngu nge Xekä Ha´i nge un´ä Tribunal Electoral nge Hidalgo numu ma mi hoki hyä himbi nu yä hyä nge zi kege paxtä nu nge mi ja yä hyä nge mi ra yä mbu´i yä hnini bu ha hyä nu´ä bu´i nge jarho dä nu te´ä rhogi bu ha yä hyä nge nyowi yä nye´i político electoral nge yä jä´i täpo. Nu´ä te´ä bi mhä, numu mi pa ma ntüdi ä tsurapi dä za dä rëzi ä mpenha nhoki nge na ntoti nge yä tsurapi hyoya, bi ja na hyä nge hingä ke´ä pa xtä ñudi na hyä nge tsedi, nge xtä yore nge gato mi jama nho pa nge nu´u yä partido político di ja gato yä hyä ma hoki nge di rëzï, di pä yä jä´i hyoya.
 
Ketä njabu, bi ma nge un´ä Tribunal Electoral nge Hidalgo himbi yore nge xta ñeke´i ä gata mi ra yä mbu´i tsurapi nu´ä nyowi yä hyä ma hoki hage gä nturi yä jä´i nge na tsurapi nge yä jä´i hyoya nubu ha ha´i, nge bi rhoki nge mi ja na nteke´i bu ha xeki nge yä nturi tsurapi nge yä jä´i hyoya nge mbo ne ä xi mhä, nubu ha ränye´i yä jä´i hyoya ne yä jä´i täpo pa dä ma nge te´ä ngu nu´u ne nge sa dä yore nge yä hnini hyoya ne yä jä´i täpo tengu bu ha dä betsi rä ne rä mhepia na jä´i te´ä gä mbu´i ne te´ä gä nyuri yä tsurapi ntësi- yä jä´i.
 
A nuya, nge ä nturä hyä nge yä tsurapi nge yä hnini, un´ä Ngu Xekä ha´i Toluca bi ñudi nge nu´ä Tribunal Electoral Local bi ñudi nge mi ja na ntoti nge yä tsurapi nubu ha ntotähyä ne nge befi bi rore bu ha yä hnini bi yore ä Congreso nge Estado nge Hidalgo Libre ne Soberano nge yä hnini ne yä ha´i hyoya ne nge di nhogi hage gä mbu´i, nge nu´ä xinhogi ne mbabu ha xti rhoni ä ntoti nge yä nturä tsurapi hyoya tengu na rani pa xti pa ma rhoki nge ya xti ñudi tengu jarho di nja, ne dä ma nge, yä be´ä, na ntsoya hingi jazeti ne nge hingi jarho di nja nge yä nye´i jarho di nja nge yä jä´i nge yä hnini ne yä ha´i nge yä jä´i täpo.
 
Hana njabu, hinbi kuri kuenda ä hyä bi mhä nge Tribunal Electoral nge Estado nge Hidalgo, nubu xeki nge bi nja hyänhi, pa nge  nge nu´ä Insituto Electoral Estatal hingi bu´i nge jazeti nge di uni ä nturu ya bi mhä, ni xingä nge handä dä za dä rani´ä, ketä himbi rorpä zedi pa nge nu´u yä partido político dä za dä rhogi nge nu´ä te´ä ma nge jäp i hyoya o jä´i täpo nge tengu jarho nge di nja nge nu´u yä jä´i nge dä nyezi, dä hepu gato yä hyä ma rayo nge xi yore pa nge di nja te´ä ma nu´ä tsurapi nge nu´ä i ma.
 
A  nuya, nubu ha yä thüxma hyä ST-JDC-198/2019 y ST-JDC-177/2019, nu´u yä jä´i Esperanza Ponce Ponce ne Ángel Pérez Hernández, bi ma nge nu´ä Tribunal Electoral nge Estado nge Hidalgo himbi ma nge himbi un yadi ni xi mbi yoni nu´ä te´ä gä mbani ko na te´ä o hage xti pa ma hoki pa nge xtä pa ma bero nge bi radi te´ä jarho di nja na jä´i para nge dä ma nge hyoyä tengu jarho di nja, ne nge bi hyepu ya himbi hyoni rä hyä.
 
A kona, Ngu XekÄ ha´i nge Toluca nu´ä Poder Judicial nge Federación bi ma nge tsurapi jarho dä yorä nubu ha di rhe rä nyomfeni, ja nge di yoni, dä sü ne dä mbadi ne di bero yä nye´i yä jä´i hyoya, nu´u nge hyoya, tengu ma nubu ha ntoti nge tsurapi i ma nge jarho nge di pama bero nge dä za dä yuri bu ha juridicion nge Estado.
 
Ko na te´ä ya bi mhä, bi xifi ä Tribunal Electoral nge Estado nge Hidalgo nge di yoni, nge hyämfo ne yä hyä yä bi nhu nge nubu ha mbudi ruxeki nge Xeki 39, mbudi xeki, nge Tsurapi nge yä nye´í ne yä mbu´i yä hyoya pa Estado nge Estado nge Hidalgo, hage jarho xti pa ma ntani nu´ä ma nubu ha mbudi xeki nge bede 295 r nge Codigo Eectoral local, nu´ä pa bi pa ntuni pa xti yudi ne tsurapi electoral nubu ha jarho dä pa ma ta nu´ä hage xti pa ma ntani, tengu ketä nge xtä yoti te´ä ne dä ma ne xti yoni te´ä ma nu´ä hyä nge bi pa ma hyähni, tengu ma nubu ha xeki 295 t nge Codigo Electoral local, ko na te´ä ma gato yo nke´í nge bi tsofo, nge ma juäni te´ä bi pama hokiwa ha Ngu Xekä ha´i.